Konferans tercümanları ancak yeterli bilgi donanımına sahip oldukları konularda görev kabul ederler.
Konferans tercümanları mesleki gizlilik ilkesine tabidir, tercüman kimliği ile sahip oldukları bilgi, belge ve benzerini işverenin rızası olmadan üçüncü şahıslara aktarmazlar. Meslek sırrı işverenle yapılan sözleşmenin süresiyle kısıtlı olmayıp sözleşmenin sona ermesi ve feshinden sonra da tercümanları bağlar.
TKTD üyeleri, TKTD/AIIC çalışma koşullarına uymayan ve mesleki referansı bulunmayan kişilerle birlikte çalışmaz.
Konferans tercümanları icra edecekleri tercüme görevine ilişkin olarak konferans sahibi veya aracı kuruluş ile ücretlerini ve TKTD’nin temel metinlerinde belirlenen çalışma koşullarını esas alan bir sözleşme akdederler.
Konferans tercümanları aynı süre aralığında birden fazla iş kabul etmezler.
Konferans tercümanları her şartta duyduklarını tercüme ederler. Kasıtlı olarak yanlı ya da eksik/fazla tercümeye zorlanmaları halinde, kendileri için hiçbir müeyyide doğurmaksızın, çalışmayı reddederler.
Konferans tercümanları çok istisnai durumlar dışında hiçbir şekilde tek başlarına çalışmaz. İstisnai durumlarda da çalışma süresi 1 saati aşamaz. En az iki tercümandan oluşan tercüman ekiplerinin günlük çalışma süresi 2 x 3 saati aşamaz. Tercümanların öğle yemeği arası en az bir saattir. Toplam çalışma süresi 6 saati aşan toplantılarda ekipler üçüncü bir tercüman ya da ikinci bir tercüme ekibiyle takviye edilir. Ardıl çeviride tek kişilik çalışma süresi kesintisiz 1 saati ve günde, aralıklı olarak toplam 2 saati aşamaz; eşlik ve protokol görevlerinde iş yüküne göre karar verilir. İkiden çok dil olması durumunda kabin ve tercüman sayısı; sistematik röle kullanımını engelleyecek şekilde ayarlanmalıdır. Konuşmacı, katılımcı, teknik ekip ve tercümanların tamamının bir arada olduğu yerinde çeviri uygulamaları dışındaki bütün uzaktan sözlü çeviri senaryolarında görev alacak tercümanların sayısı; görsel-işitsel girdilerin olası daha düşük niteliğini ve artan bilişsel yükü telafi edecek şekilde ayarlanmalıdır. (*)
Konferans tercümanlarının görevi sözlü çeviri yapmaktır. Tercümanlar hiçbir şekilde, yazılı çeviri de dâhil olmak üzere, sözleşmede öngörülmeyen bir görevi üstlenmeye zorlanamazlar.
Aynı iş için aynı işveren tarafından istihdam edilen tercümanlar aynı ücreti alır.
Uluslararası sözleşmeler ve 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereği, toplantı sırasında yapılan tercümelerin her türlü ses ve/veya görüntü kayıtları, bu kayıtların herhangi bir iletişim mecrası kullanılarak yayımlanması, tercümanların iznine ve ayrı bir telif ücretine tabidir. Bu kuralın istisnası, işverenin bir yayın kuruluşu olması ya da söz konusu toplantının doğrudan basını bilgilendirme amaçlı olmasıdır. Bu durumda dahi çeviri sırasında konferans tercümanlarının çalışma mekânı olan kabinlere kayıt amaçlı olarak girilmez ve/veya mikrofon, kayıt cihazı vb. konulmaz. Çevrimiçi veya hibrit toplantılarda yapılan sözlü çeviri de bu madde kapsamında değerlendirilir.
Konferans sahibi, sunum, program vb. her türlü belgeyi, konferans tercümanlarına, gerekli teknik ve terminolojik hazırlıklarını yapabilmelerine imkân verecek makul bir sürede iletir. Teknik veya hassas konularda taraflar önceden brifing talebinde bulunabilir.
Konferans tercümanları önceden metni verilmeyen veya seyrettirilmeyen ses ve görüntü kayıtlarını çevirmeye zorlanamaz. Her halükârda bu tür görsel malzemenin çevirisinin yapılabilmesi için konuşma sesinin tercümanın kulağına direkt olarak verilmesi gerekmektedir.
Simultane tercüme esnasında kullanılacak kabin ve teknik donanımla uzaktan sözlü çeviride kullanılacak platform ve altyapı o anki güncel ISO ve/veya TSE standartlarına uygun olmalıdır. Her dil ayrı kanaldan çıkmalıdır. Fiziki toplantılarda kabin(ler) tercümanların konuşmacı, kürsü ve/veya yansıtılan görsel malzemeyi rahatlıkla görülebileceği uzaklıkta ve konumda kurulmalıdır. Uzaktan sözlü çeviri yapılan durumlarda da tercümanlar aynı şekilde toplantıdaki bütün görsel girdilere hâkim olmalıdır. Tercümanlar kabinlerin ve/veya donanımın konum ya da koşullarının uygun olmadığı hallerde, gerekli teknik ve görüntüyü destekleyici düzenlemeler yapılmadığı takdirde çalışmaya zorlanamazlar.
İşverenin sağladığı mekanda uzaktan çeviri:
İşverenin sağladığı bir mekanda uzaktan çeviri yapılması durumunda kullanılacak bağlantı, ses ve/veya görüntü sistemlerinin sözlü tercüme yapılmasına imkan verecek şekilde olmasını sağlamak, tercümanların konuşmacıları ve kullanılan görselleri rahat göreceği bir altyapı oluşturmak, tercüme sırasında sadece (tercihen bir arada çalışan) tercümanlar tarafından kullanılacak ses yalıtımlı bir ortam sağlamak, veri bağlantısının kalitesini ve sürekliliğini temin etmek ve internet üzerinden iletişimin baştan sona gizliliğini güvence altına almak toplantı sahibinin sorumluluğudur. Sağlıklı tercüme yapılmasına engel olacak şekilde teknik sorunlar yaşanması durumunda, tercümanların tercüme yapmama hakkı saklıdır.
Evden yapılan uzaktan çeviri:
Sıra dışı nedenlerle tercümanların evlerinden çeviri yapmak zorunda kaldığı durumlarda, tercümanlar en az 10 Mbps download ve en az 2 Mpbs upload hızı olan kablolu internet bağlantısı sağlamayı, USB girişi olan bir mikrofonlu kulaklık kullanmayı ve mümkün olduğunca sessiz bir ortamda çalışmayı taahhüt eder. Tercümanların altyapısı işveren tarafından toplantı öncesinde denenerek kontrol edilebilir; söz konusu prova, niteliğine ve süresine göre ücretlendirilebilir. İşveren ise uzaktan çeviri yapılan toplantı sırasında konuşacak kişilerin bağlantı, ses ve/veya görüntü sistemlerinin kalitesini, sürekliliğini ve sözlü tercüme yapılmasına imkan verecek şekilde olmasını sağlamaktan sorumludur. Tercümanlar, gerekli altyapıyı sağladıktan ve sorunsuz bir prova yapıldıktan sonra, yayın sırasında kendi kontrolleri dışındaki nedenlerle yaşanabilecek teknik aksaklıklardan (internet bağlantısının yavaşlaması/kopması, elektrik kesilmesi, konuşmacının sesinin duyulmaması vb.) sorumlu değildir.
Konferans tercümanlarının ikamet ettiği şehrin dışına ulaşımı (havalimanı transferleri dâhil), yemek ve konaklama giderleri işveren tarafından karşılanır, aksi takdirde işveren bu giderler için tercümanlara günlük harcırah öder. Ulaşım havayoluyla, bu mümkün olmadığında ise mevcut en direkt vasıtayla yapılır. Konaklama konferansın düzenlendiği otelde, konferansın otel dışı bir mekânda düzenlenmesi halinde ise, katılımcılarla aynı veya eşdeğer bir otelde, tek kişilik odada olmalıdır.
Konferans tercümanlarının ikamet ettiği şehrin dışında yapılan toplantılarda, ulaşımın toplantının başladığı günden bir gün önce mesai saatleri (09:00-18:00) içinde yapılmasının gerektiği hallerde, dönüşte ise tercümanların toplantının son günü saat 24:00’ten sonra ikamet ettiği şehre varmaları halinde yol günü tazminatı tahakkuk ettirilir. Konferans tercümanları kıtalar arası yolculuklarda, özellikle fiziksel ve zihinsel yetenekleri üzerinde olumsuz etki yapabilecek büyük saat farkının bulunduğu durumlarda, yol günleri dışında ayrıca ücretli dinlenme günü talebinde bulunabilir. İkamet edilen şehrin dışındaki işlerde de tercümanların, çalışma günleri arasında çalışılmayan beher gün için gün kaybı tazminatı ve günlük harcırah talep etme hakları vardır.
Konferans tercümanlarıyla sözleşme yapan tüm aracı kuruluşlar, tercüme hizmetinin daha nitelikli düzeyde sağlanabilmesi için tercümanları toplantıyı düzenleyen kişi veya kuruluşlarla doğrudan temasa geçirmekle yükümlüdür.
Mücbir sebepler dışında, toplantı sahibinin sözleşmeyi tek taraflı olarak feshetmesi halinde tercümanlar tazminat talep etme hakkına sahiptir. Tercümanın mücbir sebeplerden toplantıya katılamaması halinde ise durum toplantı sahibini zor durumda bırakmayacak makul bir süre içinde bildirilmeli ve kendisiyle aynı koşullarda çalışacak, aynı niteliklere sahip diğer bir konferans tercümanı önerilmelidir.
(Son Güncellenme Tarihi: Haziran 2022)
(*) Uzaktan Sözlü Çeviride TKTD’nin güncel Uzaktan Sözlü Çeviri Kılavuzundaki esaslar dikkate alınır.